De deur wagenwijd open voor doodsoorzaak nummer één

Bron: www.trouw.nl / Joris Lohman − 15/02/15

De kranten staan er vol mee; doden en gewonden door geweld, oorlog en ongelukken. Het is al langer bekend dat het lastig is om risico’s voor je leven goed in te schatten; zo lijden veel mensen aan vliegangst terwijl in vergelijking veel meer mensen omkomen in het dagelijkse verkeer, dan door een vliegtuigongeluk. Maar te weinig groente en fruit eten blijkt nog gevaarlijker.

risks_leading_to_death

Een plaatje dat gezondheids professor Jaap Seidell afgelopen week plaatste op Twitter en ‘viral’ ging, zette de gezondheidsrisico’s wel in een heel verrassend perspectief.

Vormen moord, geweld, en verkeersongelukken een belangrijk risico voor je leven? Een risico, zeker, maar als je het in perspectief zet doet het toch even nadenken over waar we als maatschappij de prioriteiten leggen.

Niet geheel onverwachts staat roken bovenaan het lijstje van doodsoorzaken. Maar de lijst gaat verder: hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, en obesitas volgen, stuk voor stuk veel en veel grotere doodoorzaken dan ongelukken of geweld. Direct daarna, maar nog ruim voor drugsgebruik of verkeersongelukken: het eten van te weinig groente en fruit.

  • foto: © anp.

    Epidemieën

Ja, het staat er echt. Het is een factor zoveel gevaarlijker om geen appels te eten, dan om je uit te leven in drugsgebruik, of je in het verkeer te storten. Naast de consumptie van groente en fruit zijn bovenstaande risico’s ook direct terug te leiden op onze eetgewoontes: hoge bloeddruk, cholesterol, en obesitas zijn epidemieën geworden, veroorzaakt door ons disfunctionele voedselsysteem en eetgewoontes. Ga daar maar eens even voor zitten, beleidsmakers.

Het moeilijke is dat ingesleten, ongezonde eetpatronen erg moeilijk zijn op te lossen met wetten, regels en verboden. Het huidige voedselsysteem is een construct van een geschiedenis van industrialisatie van de landbouw, in combinatie met toegenomen markt- en marketingmacht van bedrijven die bewerkt voedsel produceren, en het daarop volgende verlies van kennis over voedsel en voedselproductie bij de consument.

Er is geen simpele oplossing voor al deze issues tegelijk, en zeker niet eentje die afkomstig is van de nationale of Europese overheid.

Toch is er een reden naar nationale en Europese bestuurders te wijzen. Nu de bewijzen zich opstapelen dat een ongezonde maatschappij grotendeels wordt gecreëerd door de ongezonde voedselomgeving, zet dat grote vraagtekens bij een politiek spel dat momenteel plaats vindt tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten.

  • foto: © afp.

    Nieuw handelsakkoord

Sinds enige tijd wordt er namelijk onderhandeld over een nieuw handelsakkoord, het TTIP. Het doel van TTIP is om handel tussen Europa en de Verenigde Staten makkelijker te maken: dit zou zorgen voor meer handel, dus meer economische activiteit en daarom meer banen.

Veel maatschappelijke organisaties, maar ook politieke partijen, zijn erg kritisch op de voorgenomen afspraken. Zo geeft IATP een opsomming van 10 redenen waarom het verdrag slecht gaat zijn ons voedsel.

Wanneer we kijken naar eetpatronen, staan in Europa alle seinen op rood. Maar als we kijken naar de situatie in de Verenigde Staten, springen pas echt de tranen in je ogen.

Expert Ella Weggen van Wemos stelt: ‘De verwachte toename in de export van verwerkt voedsel van de Verenigde Staten naar de Europese Unie bedraagt 57-75%. Er zijn sterke aanwijzingen dat vrijere handel samengaat met een toename van de consumptie van fastfood en, daaraan gerelateerd, met een stijging van voedselgerelateerde ziektes. In de VS heeft 69% van de bevolking overgewicht. Bij alle oplossingen die aangedragen worden om die trend te keren past niet dat fastfood overvloediger en goedkoper in de winkelschappen komt te liggen.’

  • © anp.

    Tsunami van ongezond voedsel

Er zijn verschillende weten en regels die consumenten moeten beschermen tegen – om in de woorden van een bekend politicus te spreken – een ’tsunami van ongezond voedsel’ uit de Verenigde Staten. Tegelijkertijd weten voedselproducerende bedrijven met lobbykantoren in Brussel heel goed de weg om dit soort wetten en regels af te zwakken en te vertragen.

Kan je het die bedrijven kwalijk nemen? Voedselmultinationals spelen ook gewoon ‘hun rol in het spel’, zoals Lucas Simons heel mooi uitlegt in zijn nieuwe boek ‘Changing the Food Game‘ (leestip!): zoveel mogelijk winst maken en aandeelhouders tevreden stellen.

De ijle hoop gaat dan toch uit naar beleidsmakers, nationaal en Europees, die geacht worden om het belang van de Europese burger te beschermen, tegen de belangen van de voedselindustrie in. Politici en beleidsmakers hebben daarbij de steun nodig van de burger-consument. Er zijn voldoende online petitiesbeschikbaar waar je als burger je stem kan laten horen.

En misschien moeten we dat plaatje van professor Seidell nog wat rond twitteren. Kijken of het helpt.

Joris Lohman (@jorislohman) van Slow Food geeft met regelmaat een overzicht van wat er speelt in de wereld van voedsel en landbouw. Slow Food is een wereldwijde beweging van boeren, consumenten en food professionals met als doelstelling lekker, puur en eerlijk voedsel voor iedereen toegankelijk te maken.

Reacties zijn gesloten.